Zmiany społeczno – ekonomiczne dokonujące się w naszym kraju, sprzyjają rozpowszechnianiu się „mody” na używanie substancji psychoaktywnych. Wzrasta liczba osób eksperymentujących z narkotykami. Szczególnie niepokojące jest zjawisko wzrostu zagrożenia narkomanią wśród dzieci i młodzieży, a także obniżanie się granicy wieku osób mających kontakt ze środkami uzależniającymi. Wiedza o zjawisku narkomanii pozwoli być bardziej wrażliwym, wcześniej zauważyć grożące bliskim niebezpieczeństwo.
Uczuli rodziców i innych dorosłych na sygnały zagrożeń, a tym samym sprawi, że będą oni w stanie podjąć odpowiednie kroki zanim dojdzie do uzależnienia od substancji psychoaktywnych.
Rozpoczęcie eksperymentowania z narkotykami przypada często na okres dojrzewania. Dlatego warto być uważnym na wszystkie te zmiany w zachowaniu i emocjonalnym reagowaniu osoby, które są inne od prezentowanych przez nią dotychczas.
Sygnały ostrzegawcze:
- gorsze wyniki uczenia się czy w pracy
- wagarowanie, opuszczanie pracy
- niecierpliwość
- pobudzenie, agresja
- problemy ze snem, sypianie o dziwnych porach
- senność lub nadmierne pobudzenie
- brak apetytu lub nadmierny apetyt
- nadmiernie rozszerzone źrenice lub zwężone źrenice, zaczerwienione oczy
- częsta zmienność nastroju (drażliwość, płaczliwość itp.)
- osłabienie lub utrata zainteresowań
- zmienna mowa (powolna, bełkotliwa lub przyspieszona)
- trudności w koncentracji uwagi
- zachowania i reakcje nieadekwatne do sytuacji, osoba często bywa opryskliwa, agresywna lub wulgarna
- rozluźnienie więzi z rodziną
- zmiany w wyglądzie (osoba sprawia wrażenie chorej, zmęczonej, jest wychudzona, widoczne zmiany skórne).
Fazy używania substancji psychoaktywnych:
1. Faza eksperymentowania – Sięgający po narkotyki robi to okazjonalnie, najczęściej w towarzystwie, na imprezach. Przeważnie powodem jest ciekawość, chęć spróbowania czegoś nowego, nowych doznań. Czasem ludzie robią to pod presją otoczenia.
2. Faza używania (regularne używanie) – osoba zaczyna nawiązywać kontakty z innymi osobami używającymi narkotyków. Poszukuje narkotyku w określonych sytuacjach (np. dyskoteka, spotkanie towarzyskie z zamiarem wzięcia narkotyku). Pojawiają się trudności w zasypianiu i uczucie braku apetytu. Dostrzec można pewne zaniedbywanie obowiązków szkolnych/pracowniczych. Osoba w tej fazie zaczyna oszczędzać pieniądze na narkotyki i wydaje więcej niż zamierza. Sprawia jej przyjemność bycie pod wpływem narkotyków.
3. Faza nadużywania – osoba zaczyna sama kupować narkotyki. Zrywa dotychczasowe więzi towarzyskie, nie kontynuuje zainteresowań, nie dotrzymuje obietnic. Regularnie występują problemy ze spaniem i odżywianiem się. Skłonność do zażywania coraz większych dawek narkotyków. Regularnie spóźnia się do szkoły/pracy, podaje różne usprawiedliwienia, często „choruje”. Pożycza pieniądze, zadłuża się.
4. Uzależnienie – osoba nie potrafi odmówić kolejnej dawki narkotyków, a jej życie zaczyna kręcić się wyłącznie wokół zdobycia i zażywania środków psychoaktywnych. Kłamie, pożycza pieniądze, kradnie i ma konflikty z prawem. Zażywa duże dawki narkotyków. Zaniedbuje swój wygląd, chudnie, pojawiają się „głody”, mogą pojawić się stany psychotyczne. Nie pracuje, nie uczy się, ma wiele długów. Osoba całkowicie oddaje się nadużywaniu, doświadcza uczucia przymusu, traci kontrolę nad własnym życiem.
Jeżeli podejrzewasz, że osoba bliska ma kontakt z narkotykami, nie należy popadać w panikę i działać pochopnie. Nawet jednorazowego kontaktu z narkotykami nie powinno się lekceważyć, gdyż może on okazać się sygnałem dalszych poważnych problemów związanych z używaniem narkotyków.
Przygotuj się do rozmowy. Jeśli stwierdzisz, że sami nie dacie sobie rady i twój bliski potrzebuje specjalistycznej pomocy, nie wstydźcie się jej szukać.
Bezpłatne telefony zaufania i przydatne strony
800 199 990 Ogólnopolski Telefon Zaufania Narkotyki – Narkomania.
800 100 100 telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawie bezpieczeństwa dzieci – czynny od poniedziałku do piątku w godz. 12.00 – 15.00.
116 111 Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży, czynny codziennie – 24 godziny na dobę.
www.narkomania.org.pl – OGÓLNOPOLSKA PORADNIA INTERNETOWA – bezpłatny serwis pomocowy działający na zlecenie Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom, adresowany do osób poszukujących informacji i pomocy w zakresie problematyki narkomanii.
Gdzie szukać pomocy na terenie Gminy?
Jeśli masz problem z narkotykami, jeśli coś Cię niepokoi, jeśli chcesz pomóc komuś bliskiemu lub innej osobie z Twojego otoczenia – przyjdź! W siedzibie Ośrodka Pomocy Społecznej w Żarowie (ul. Armii Krajowej 54) prowadzone jest bezpłatne poradnictwo specjalistyczne terapeuty uzależnień w zakresie narkomanii, skierowanie do młodzieży oraz dorosłych mieszkańców Gminy Żarów. Szczegółowe informacje można uzyskać po numerem telefonu: 74 306 70 17.
Kampania lokalna realizowana w ramach Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii w Gminie Żarów na lata 2022 – 2025.
Źródło: Narkotyki – co warto wiedzieć? Jolanta Łazuga – Koczurowska