W społeczeństwie brakuje świadomości, że najlepszym miejscem dla dziecka jest rodzina, ale tylko wtedy kiedy jest bezpieczna.
W sytuacjach, kiedy dziecko w rodzinie narażone jest na nadużycia ze strony najbliższych wpływa to znacznie na jego rozwój. Doświadczanie przemocy bywa silnie traumatyczne dla dziecka. W przypadku przemocy domowej mówimy o konsekwencjach krótko i długoterminowych.
Skutki krótkoterminowe u dzieci:
- negatywny obraz własnej osoby
- zachowania autoagresywne
- odcinanie się od swoich uczuć „zamrażanie uczuć”, bo emocje które przeżywają są zbyt bolesne i zbyt trudne do zaakceptowania
- branie na siebie odpowiedzialności za przemoc „to ja jestem zły”
- dominacja lęku, złości, gniewu, wstydu, a także ambiwalentne uczucia wobec oprawcy
- zaburzenia łaknienia i snu
- zaburzenia związane z nastrojem (np. depresja i nadmierna potrzeba uczuć)
- nadmiernie akcentowane posłuszeństwo (uległość) lub zamknięcie w sobie
- agresywne zachowania (np. destrukcyjne napady furii, stosowanie przemocy wobec rówieśników, ale z drugiej strony odizolowanie się i unikanie kontaktów, tworzenie sugestywnych fantazji obrazujących nierzeczywiste życie rodzinne)
- zaburzenia somatyczne często w wyniku obniżenia odporności związanej z przewlekłym stresem
- obgryzanie paznokci, niepokój, drżenie, jąkanie się, tiki
- zachowanie ryzykowne (alkohol, wagary, narkotyki, agresja)
- myśli samobójcze, samookaleczenia
- słabe wyniki w nauce wynikające ze zmniejszenia poziomu eksploracji świata, opóźnienia rozwoju poznawczego, problemów z koncentracją, zaburzeń rozwoju mowy, obniżenia poziomu inteligencji.*
Skutki długoterminowe:
Najpoważniejszą konsekwencją przemocy doświadczanej w dzieciństwie są zaburzenia osobowości (osobowość nieprawidłowa), które utrudniają funkcjonowanie w życiu dorosłym. Poza tym występują:
- brak umiejętności tworzenia satysfakcjonujących i stabilnych relacji damsko – męskich
- zaburzenia: lękowe, depresyjne, odżywiania
- nadwrażliwość interpersonalna
- problemy zdrowotne (osoby dorosłe krzywdzone w dzieciństwie dwukrotnie częściej poddają się zabiegom chirurgicznym, są bardziej narażone na choroby serca, nowotwory, udary)
- zachowania wysokiego ryzyka
- brak wrażliwości, empatii
- stosowanie przemocy wobec osób najbliższych (partnera/partnerki, dzieci)
- doznawanie przemocy (wchodzenie w związek z osoba stosująca przemoc)
- gorsze wykształcenie i gorsze możliwości znalezienia pracy (na rozwój intelektualny wpływa m.in. prawidłowa więź z rodzicami, odpowiednia stymulacja środowiskowa. Wszystko to wpływa na optymalny rozwój mózgu, który odpowiada za zdolności poznawcze)*.
„Aby maltretowane dziecko nie wyrosło na przestępcę lub psychopatę trzeba, by spotkało w swoim życiu kogoś, kto zrozumie, że to nie bite dziecko jest winne, ale jego otoczenie. Wiedza lub niewiedza o tym może przyczynić się do uratowania czyjegoś życia lub zniszczenia. Otwiera się tu wiele możliwości dla krewnych, lekarzy, sędziów, opiekunów, by jednoznacznie opowiedzieć się po stronie dziecka i zawierzyć mu” *
* D. Jaszczak-Kuźmińska, K. Łukowska „Przemoc wobec dzieci”
*A. Miller, „Zniewolone dzieciństwo”